ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران معتقد است نه تنها استفاده از کود و سموم تقلبی به اقتصاد کشاورز و تولید ملی خسارت میزند بلکه به دلیل بدمصرفی و باقی مانده سموم، بازارهای صادراتی را از دست می دهیم.
از جمله مسائل پیرامون بخش کشاورزی به طور خاص طی سالهای اخیر بحث توزیع سموم و کودهای کشاورزی تقلبی است که به گفته کارشناسان بخش قابل توجهی از اراضی کشاورزی کشور و همچنین محصولات کشاورزی تحت تاثیر این محصولات جعلی از بین می رود. با این وجود با توجه به فراوانی محصولات مختلف این حوزه، کشاورزان کشور هنگام خرید، چندان قادر به تشخیص محصولات باکیفیت از بی کیفیت و جعلی نیستند تا زمانی که این کالاها را در مزارع و باغات خود استفاده می کنند و به اصلی یا تقلبی بودن آن پی می برند. در این راستا علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران معتقد است بی اعتمادی که کشاورزان نسبت به سموم و کودهای کشاورزی داخلی دارند باید توسط خود این شرکتهای تولید کننده رفع شود.
آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی بازار با مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران پیرامون مشکل بازار سموم و کودهای کشاورزی است.
*کشاورزان کشور چندان اعتمادی به سموم و کودهای کشاورزی داخلی ندارند. تحلیل شما در این مورد چیست؟
نمی خواهم بگویم همه کالاهای ایرانی خوب نیستند بلکه کالاهای خوبی هم داریم اما همین که تقلب در برخی موارد اتفاق افتاده نگرانی برای کشاورز پیش آمده و دائما سوءظن دارد و احتمال می دهد کود یا سم تقلبی باشد و مواد موثره را نداشته باشد. یا حتی این گمان را می برند که ممکن است تولیدات داخلی ترکیب لازم را نداشته باشد. در حالی که باید این اعتماد و اطمینان را با کار در مزرعه و ارائه این مواد در مزرعه به کشاورز بدهیم که کشاورز به آن تولیدکننده داخلی اعتماد کند. سوال اینجا است که چرا به کالاهای خارجی اعتماد دارند؟ چون استفاده کرده نتیجه اش را دیده است و الان هم اعتماد می کنند در مورد کالاهای داخلی هم باید این اتفاق بیفتد تا اینکه کشاورز اعتماد متقابل را داشته باشد و از کالاهای داخلی استفاده کند.
*این سطح از تقلب در تولید یا توزیع محصولات شیمیایی در بازار از چه ناشی می شود و چه باید کرد؟
چون تنوع تولیدات بالا است و ممکن است تقلب هم در این محصولات زیاد باشد. لذا برای اینکه یک شرکت اثبات کند که موادش موثر است و عناصری را که روی برچسب زده و نوشته واقعا در این محصول وجود دارد باید در مزرعه مشخص شود؛ یعنی اینکه فقط عنوان شود این مواد این کارایی را دارد و فلان میزان عملکرد را بالا می برد تا زمانی که در مزرعه آزمایش نشود و یک کار تحقیقاتی روی آن صورت نگیرد پذیرش اش برای کشاورز سخت است. به خصوص اینکه تنوع بسیار زیاد است و همه هم مدعی هستند که بهترین کارایی را دارند.
وقتی سم و کود تقلبی در بازار زیاد می شود کشاورز به ناچار باید چندین بار محصول خود را سمپاشی کند تا آفات را از بین ببرد و به این ترتیب با مساله سم ماندگی در محصولات مواجه می شویم که تهدید کننده سلامت جامعه است
به عبارت ساده تر برای اینکه در حوزه کود و سموم کشاورزی تولید کننده های داخلی موفق تر عمل کنند به دلیل اینکه گستردگی تولیدات هم بالا است، یک راهکار این است که شرکت های تولید کننده در کنار کشاورزان یکسری طرح ها را به صورت پایلوت اجرا کنند و محصولات را در یک مزرعه استفاده کنند تا کشاورز به صورت عملی در مورد کارایی و میزان کارآمدی آن تولیدات ببیند. بهترین روش هم به نظر بنده این است که شرکتهای تولیدکننده کود و سموم کشاورزی باید با کارشناسان فنی خود به مراکز استانها مراجعه کنند و با همکاری تشکل ها و سازمان های جهاد کشاورزی طرح هایی را به صورت پایلوت کار کنند تا کشاورزان نتیجه کار را ببینند و خودشان انتخاب کنند. چون کشاورز هم دنبال درآمد است و دنبال موادی هستند که عایدی شان در پایان فصل افزایش داده شود.
*سموم و کودهای داخلی چقدر به کشاورزی ما آسیب زده اند؟
ما یک قائده در مصرف سموم داریم و می گوییم مثلا این سم یک دوز دارد باید مصرف شود. اما وقتی این سم را استفاده می کنیم و بر اساس فرمولی که روی آن نوشته شده کارایی لازم را ندارد لاجرم کشاورز مجبور است چندین بار سمپاشی کند. بنابراین هم به اقتصاد خانواده کشاورز خسارت وارد می شود و هم به تولید ملی آسیب وارد می شود. اگر سم کشاورزی مصرفی کارایی لازم را داشته باشد پس وقتی آفت را در زمان خود سمپاشی می کنیم قطعا آن آفت به راحتی از بین می رود. از سوی دیگر وقتی سموم استاندارد و با کیفیت باشد و در زمان مناسب استفاده شود و کارایی داشته باشد دوره پایداری آن هم طی می شود و بحث سم ماندگی و کودماندگی را در گیاهان و محصولات ما نخواهیم داشت. اما اگر بخواهیم این سمپاشی دائما تکرار شود تعادل دوره ماندگاری به هم می خورد و ممکن است سم ماندگی و کودماندگی در محصولات ما زیاد باشد که هم برای سلامت جامعه ضرر دارد هم برای تولید ملی ضرر دارد. علاوه بر این به اقتصاد کشاورز ضرر وارد می کند و همچنین ما نمی توانیم بازارهای صادراتی مطمئنی را برای خود به دست بیاوریم.
*بحث سم ماندگی و کودماندگی در محصولات کشاورزی ما چقدر جدی است؟
در ابتدا باید بدانید که هم در سم و هم در کود میانگین میزان مصرف ما از میانگین جهانی کمتر است. بر فرض گفته می شود در ژاپن سرانه مصرف سم ۱۸ لیتر در هکتار است و برای ما کمتر از ۲کیلوگرم است منتها مساله اینجا است که ما بدمصرفی داریم. در واقع علت بدمصرفی در کشور ما به این دلیل است که قریب به ۷۰درصد از کشاورزان ما تحصیلات مناسبی ندارند و لذا نمی توانند فرمولی که برای مصرف سم تعیین شده، زمان مصرفی، رعایت دوره ماندگاری سم و دیگر اصول را رعایت کنند این اتفاق می افتد و محصولات ما را تخریب می کند. جالب است بدانید میانگین جهانی مصرف سموم کشاورزی ۲ و نیم کیلوگرم است و ما کمتر از دو کیلو هستیم با این حال در برخی از محصولات می بینیم که سم ماندگی و کود ماندگی ما زیاد است. به عنوان مثال در سیب زمینی ما بیش از حد نیترات مصرف می کنیم در حالی که باید با فرمول دیگری عملکرد را در این بخش بالا ببریم نباید فقط با دادن نیترات غده های بزرگی را به دست بیاوریم که عملکرد ما افزایش یابد. رعایت این نکات نیاز به آموزش دارد و وزارت جهاد کشاورزی ملزم است تحقیقات انجام دهد و بخش ترویج اش هم در کنار کشاورز این روشها را تبلیغ کند. در ادامه مزارع تبلیغی ترویجی درست کند و در مزرعه ای که کود و سموم متعادل مصرف شده نشان دهند عملکرد مناسب شده است.
بازار/