کاهش دیرهنگام تعرفه صادراتی سیب زمینی؛ بازارهای صادراتی را از دست داده ایم

با شروع جنگ روسیه و اوکراین تقاضا برای برخی محصولات کشاورزی از جمله غلات افزایش یافت و از این رو کشورهای مختلف سیاست های صادراتی خود را تا حدودی تغییر دادند. به طوری که بسیاری تعرفه های صادراتی خود را افزایش دادند و غالبا سیاست کاهش صادراتی برخی محصولات خاص را در پیش گرفتند. در ایران نیز بعد از این اتفاق وزارت جهاد کشاورزی در خصوص صادرات چهار محصول «گوجه فرنگی، سیب زمینی، بادمجان و پیاز» محدودیت صادراتی اعمال کرد به خصوص اینکه کشورهای همسایه در آن مقطع تعرفه های وارداتی خود را کاهش داده بودند. با این وجود با آرامتر شدن اوضاع این محدودیت ها و ممنوعیت ها برداشته شده است و از سوی دیگر بر صادرات این محصولات به اصطلاح صیفی جات تعرفه صادراتی وضع شده است که به نظر می رسد این اقدام موجب تغییر در بازار داخل شده است. به طوری که «محمد رحیم نیازی» عضو هیات مدیره انجمن سیب زمینی کشور معتقد است بستن تعرفه صادراتی بر محصول سیب زمینی موجب افزایش مازاد محصول در داخل شده است.

وضع تعرفه صادراتی موجب ایجاد مازاد سیب زمینی در انبارها و سرخانه ها شده است

این عضو هیات مدیره انجمن سیب زمینی در گفتگو با بازار می گوید: واقعیت این است که چون روی صادرات محصول سیب زمینی تعرفه گذاشته اند روی قیمتها اثر گذاشته است؛ به این معنا که قیمت این محصول نسبت به زمان برداشت بین هزار تا ۲هزار تومان پایین آمده است.

نیازی افزود: نکته تامل برانگیز اینکه الان علاوه بر هزینه های تولید، هزینه های دیگری مانند هزینه های انبارداری و سردخانه ها، هزینه های جابجایی و غیره روی آن آمده است و به هر حال کشاورزانی که محصول خود را انبار کرده اند عملا ضرر کرده اند. اگرچه چاره ای نیست و باید محصول خود را انبار کنند چون این حجم از سیب زمینی در زمان برداشت جذب بازار نمی شود.

وی ادامه داد: مساله اینجا است که بازار مصرف محدود است و به خصوص بخشی از سیب زمینی پاییزه برای بذر می رود و بخشی دیگر نیز صرف دیگر صنایع وابسته به بخش کشاورزی می شود. از سوی دیگر بخشی از محصول تولیدی به انبار و سردخانه می رود تا پس از سورت شدن وارد بازار شود که اینها هزینه هایی است که روی هزینه های تولید بر کشاورز تحمیل و موجب متضرر شدن آنها می شود.

نیازی ادامه داد: از سوی دیگر بسیاری از موارد نیز وابسته به دلار است و با کاهش ارزش پول ملی شاهد هستیم که در بخش فلزات و ماشین الاتی که از آن ساخته می شود افزایش چشمگیر داشته است. همچنین سم و کود نیز به نوعی وابستگی به دلار است که همگی این هزینه ها عملا بر بخش تولید تحمیل شده اما قیمت محصولات کشاورزی به صورت عام امسال یک قیمت کاهشی داشته است. ضمن اینکه مصرف کننده ها چندان استقبال نمی کنند و خرید کم شده است.

اگرچه تعرفه صادرات سیب زمینی طی ماه اخیر به ۱۲۰۰ تومان کاهش یافته اما زمانی که تعرفه ۶ تا ۷هزار تومان بود اغلب بازارهای صادراتی را عملا از دست دادیم

این عضو انجمن سیب زمینی کشور در پاسخ به این سوال که چه عواملی عمدتا در کاهشی بودن قیمت ها دخیل بوده است، گفت: عامل اصلی بحث محدودیت در صادرات است. در حالی که اگر بخشی از محصولی که برداشت شده صادر شود و ارز وارد کشور شود کمک به اقتصاد کشور است.

وی افزود: از سوی دیگر محصولات کشاورزی هم فساد پذیر است پس هرچقدر دیرتر صادر شود و هرچقدر دیرتر برای آنها بازار پیدا کنیم علاوه بر اینکه بازارهای صادراتی را از دست می دهیم دچار فساد در محصولات کشاورزی می شویم و به عبارت دیگر ضایعات مان بیشتر می شود.

نیازی تصریح کرد: به عبارت دیگر هرچقدر ضایعات بالاتر برود به این معنا است که بخش بیشتری از سرمایه های ملی ما که آب و خاک است هدر رفته است. به طوری که شاهد هستیم در اثر بی تدبیری در برنامه ریزی و عدم هماهنگی هایی که بین وزارت جهاد، صمت، گمرکات، بخش های خصوصی و تشکلها باید باشد، باعث لطمه به اقتصاد ملی شده است.

وی همچنین در خصوص روند تغییر تعرفه های صادراتی محصول سیب زمینی نیز اظهار داشت: تعرفه صادراتی الان ۱۲۰۰ تومان به ازای صادرات هر کیلوگرم سیب زمینی است. با این وجود ما تقریبا بازارها را از دست داده ایم.

نیازی گفت: به عبارت ساده تر بازارهای صادراتی ما آسیب دیده است. بخصوص اینکه تعرفه صادراتی که در ابتدا وضع کردند ۶ تا ۷هزار تومان بود و به عبارتی الان این کاهش تعرفه حکم نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب دارد.

بیش از ۵میلیون تن سیب زمینی در کشور تولید شده؛ صادرات را روان سازی کنید

وی با اشاره به اینکه قیمتها در این بخش تقریبا ثابت است افزود: با این وجود متاسفانه مسئولین ما به هر دلیلی فقط روی بخش کشاورزی تمرکز دارند و چنین ضرر و زیانهایی به این بخش وارد می کنند. به این ترتیب الان بازارهای صادراتی کشورهای حاشیه را از دست داده ایم و بازارهای محدودی داریم.

نیازی با تاکید بر اینکه بازار صادراتی ما در اثر وضع تعرفه های صادرتی در ۶ تا ۷ ماه اخیر متوقف شد، گفت: با این وجود با توجه به کاهش تعرفه صادراتی امیدواریم بازارهای صادراتی را به تدریج به دست بیاوریم.

این عضو هیات مدیره انجمن سیب زمینی کشور در خصوص میزان تولید سیب زمینی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ نیز گفت: در مدت نامبرده بیش از ۵میلیون تن تولید داشتیم و اگرچه مشکل تولید برای تامین مصارف داخلی نداریم. اما الان مشکل مازاد تولید داریم و به همین دلیل است که الان در حال چانه زنی و پیگیری هستیم که وضعیت صادرات را روان سازی کنند.

نیازی با انتقاد در خصوص محدودیت های صادراتی که گاه و بیگاه اعمال می شود، افزود: ما همیشه گفته ایم بازار صادرات را متوقف نکنید چون محدودیت صادرات نتیجه ای جز کاهش تولید در سال زراعی بعد ندارد؛ یعنی کشاورز نه توان دارد و نه تمایل دارد که تولید کند. از سوی دیگر با بحران آب مواجه هستیم و این خود عامل کاهش تولیدها است.