توسعه کشت چغندرقند در گلستان از سیاست های جهاد کشاورزی استان است با این حال کارشناسان نسبت به تخریب خاک و کاهش منابع آبی درصورت افزایش سطح زیرکشت این محصول هشدار می‌دهند.
چند سالی است که کشت چغندرقند در گلستان رونق گرفته، هرچند که تعدادی از کشاورزان به لحاظ اقتصادی این محصول را به صرفه می دانند اما بسیاری از آنها معتقدند ضرر کشت این محصول به منابع آبی و خاک منطقه بیش از منفعت آن است.
برای توسعه کشت چغندر در گلستان نظریات ضد و نقیض زیادی است چراکه جهاد کشاورزی استان به توسعه این محصول تاکید دارد و کشت پائیزه آن را در گلستان آب بر نمی داند اما شرکت آب منطقه ای گلستان نظری مخالف این سازمان دارد و معتقد است: میزان مصرف آب در کشت چغندر از برنج هم بیشتر است. این نکته است که کارشناسان و صاحب نظران هم آن را تائید کرده و بر این باورند که با وجود محصولاتی مثل گندم، جو و کلزا، کشت پائیزه چغندرقند در استان جایگاهی ندارد.
کشت چغندرقند جایگاهی ندارد
یک پژوهشگر بین المللی آب و خاک در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه کشت چغندرقند هیچ جایگاهی در گلستان ندارد چرا که کشت این محصول به آب فراوانی نیاز دارد و با توجه به کم آبی ها در گلستان کشت این گونه توصیه نمی شود از سوی دیگر ترویج کشت پاییزه چغندر را برای نیاز آبی کمتر پیشنهاد می دهند درحالیکه پاییز فصل کشت گونه های گندم، جو و کلزا است و با کاشت چغندرقند در واقع از سطح کشت سایر محصولات کم می شود.
کشت چغندرقند هیچ جایگاهی در گلستان ندارد چرا که کشت این محصول به آب فراوانی نیاز دارد
محمد اسماعیل اسدی با تاکید بر اینکه گلستان از تنوع گونه ای خوبی برای کشت برخوردار است، می افزاید: با گونه های موجود به خوبی می توانیم تناوب زراعی را در گلستان رعایت کنیم و نیازی به کشت چغندرقند نداریم.
توسعه آفت در خاک
به اعتقاد برخی فعالان حوزه کشاورزی، کشت چغندرقند به جز کاهش سطح زیرکشت محصولاتی که از گذشته فصل پائیز در گلستان کشت شده، باعث افزایش آفات و کاهش منابع آبی زیرزمینی می شود. یک فعال در حوزه کشاورزی در اینباره به خبرنگار بازار، می گوید: چغندر قند آفت را توسعه می دهد و باعث اپیدمی آفت به سایر مزارع گندم و سویا می شود و به نوعی مخرب خاک است.
عباس میرزایی می افزاید: متاسفانه با گسترش کشت چغندر، آفت نیز در زمین‌های کشاورزی زیاد شده و از طرفی کیفیت پایین سموم کشاورزی و خشکسالی منجر شده تا در سال‌های اخیر محصولاتی مانند سویا و پنبه که خواستگاه واقعی آن استان است به ثمر ننشیند.
وی با بیان اینکه خشکسالی و کمبود آب در دوره‌های قبل نیز در استان وجود داشته اما از زمانی که مزارع اطراف شروع به کشت چغندر کردند متاسفانه مشکلات کشاورزان در حوزه آفت ها چندین برابر شد، می افزاید: درگذشته صیفی‌جات در مزارع کشت می‌شد اما اکنون آفت به گونه‌ای است که محصولات به ثمر نمی‌رسند و اگر هم محصولی بدهند آفت زده و غیرقابل استفاده است.
بزرگ‌ترین خیانت به مردم گلستان
یک کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی در گفتگو با خبرنگار بازارترویج کشت چغندرقند را بزرگ‌ترین خیانت به مردم گلستان می داند و می گوید: تولید چغندرقند با چالش‌های بسیاری همراه است و با توجه به اینکه مربوط به اقلیم گلستان نیست خسارت جدی به این منطقه وارد خواهد کرد.
عماد عاطفی با بیان اینکه چغندرقند از لحاظ اقتصادی یک محصول ارزشمند است، می افزاید: توسعه این محصول در استان منجر به بروز چالش‌های زیادی از جمله مصرف زیاد آب، نابودی سفره‌های آب زیر زمینی، از بین بردن خاک و آفت‌زا بودن را برای منطقه ایجاد خواهد کرد. با توجه به اینکه آفت چغندرقند دو برابر دیگر محصولات است، باعث می‌شود که سم‌پاشی و استفاده از مواد شیمیایی بیشتر شود و به این ترتیب زیست بوم منطقه نابود خواهد شد.
وی با بیان اینکه جمعیت آفات و بیماری‌ها با توجه به تنوع کشت در گلستان به شدت افزایش می یابد، می افزاید: از طرفی اگر این تنوع زراعی هم انجام نشود مهمترین دارایی کشاورزی گلستان یعنی خاک حاصلخیز آن از بین خواهد رفت.
مصرف آب چغندر از شالی بیشتر است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان هم با کشاورزان و کارشناسان این حوزه هم عقیده است و به خبرنگار بازار، می گوید: میزان مصرف آب کشت چغندر از برنج هم بیشتر است به همین منظور کشت این محصول در استان کم آبی مانند گلستان توصیه نمی شود.
با گونه های موجود به خوبی می توانیم تناوب زراعی را در گلستان رعایت کنیم و نیازی به کشت چغندرقند نداریم.
سید محسن حسینی می افزاید: در الگوی کشت گلستان، گونه‌های کم آب طلب به ویژه در اراضی وابسته به آب زیرزمینی پیش بینی شده است. بنابراین کشت محصولاتی مانند شالی و چغندر که آب زیادی مصرف می کنند به مصلحت استان نیست.
پاسخ متفاوت جهاد کشاورزی گلستان
با وجود تاکید کارشناسان به گسترش آفت از کشت چغندرقند و تاکید شرکت آب منطقه ای به مصرف بالای آب این محصول، مدیران جهاد کشاورزی گلستان معتقدند کشت پائیزه چغندرقند ضرری برای منابع آبی استان ندارد و آفت آن هم خطرناک نیست. و به توسعه کشت آن هم تاکید دارند.
تاجایی که معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان در رسانه های استان از اختصاص پنج هزار هکتار از اراضی کشاورزی گلستان به کشت چغندرقند پاییزه خبر می دهد و آن را در زمره مهمترین محصولات پائیزه استان می داند.
با توجه به اینکه استفاده از نظرات کارشناسی و تکنولوژی روز در صنعت کشاورزی یک ضرورت است به نظر می‌رسد جهاد کشاورزی گلستان با وجود انتقاد کارشناسان به توسعه کشت چغندرقند، مطالعات خود را در این زمینه از سر بگیرند تا در سال های آینده با حذف محصولاتی مانند گندم و جو پائیزه و توسعه کشت این محصول به دلیل صرفه اقتصادی آن شاهد حذف الگوی تناوبی کشت محصولات استان و تخریب خاک که منبعی تجدیدناپذیر است، نباشیم.
الهام رئوفی فر؛ بازار/