کشت قراردادی فعلا در حد حرف و کاغذ بازی است| استقبال اندک از سوی برنج کاران

یکی از مسائل مطرح شده در وزارت جهاد کشاورزی در دولت رئیسی بحث ترویج و توسعه کشت قراردادی است که به شدت مورد تاکید وزیر جهاد کشاورزی نیز است. به گفته کارشناسان بخش، یکی از موثرترین اقداماتی که می توان در این حوزه انجام داد و امنیت غذایی کشور را تامین ساخت تحقق کشت قراردادی است.

کشت قراردادی برای وزارت جهاد در حد حرف است

با این وجود برخی کارشناسان نیز معتقدند: دولت تنها در حد حرف به این امر می پردازد و هنوز نتوانسته است آنطور که شایسته است بحث کشت قراردادی را ساماندهی کند. به طوری که عنایت الله بیابانی قائم مقام خانه کشاورز کشور به خبرنگار بازار گفت: تا جایی که بنده اطلاع دارم وزارت جهاد کشاورزی کشت قراردادی را زمانی مطرح کرده که کشت بسیاری از محصولات از جمله گندم انجام شده است و این یعنی بحث کشت قراردادی برای این وزارتخانه در حد کاغذ بازی است.

در حال حاضر کشورهای آمریکا، آلمان، هندوستان و چین غالبا محصولات استراتژیک مثل گندم، جو، نیشکر، ذرت و به طور خاص دانه های روغنی را به صورت قراردادی کشت می کنند

اهمیت کشت قراردادی هنوز برای کشاورزان، مسئولین و کارخانجات بزرگ خوب جا نیفتاده است

با این وجود قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی ایران به خبرنگار بازار گفت: کشت قراردادی اصلا مقوله جدیدی نیست و قبل از انقلاب نیز در برخی کشت ها مثل پنبه یا دانه های روغنی رونق زیادی داشت و بعد از انقلاب به تدریج فروکش پیدا کرد. در حالی که بسیاری از کشورها در کشت قراردادی بسیار صاحب نظر هستند و الگوهای خوبی هم تعریف کرده اند و اجرا می کنند.

پیشه ور افزود: به عنوان مثال در حال حاضر کشورهای «آمریکا، آلمان، هندوستان و چین» بیشتر روی بحث کشت قراردادی تاکید دارند و شاهد هستیم که در این مناطق غالبا محصولات استراتژیک مثل گندم، جو، نیشکر، ذرت و به طور خاص دانه های روغنی را به صورت قراردادی کشت می کنند.

وی با اشاره به اینکه وزیر جهاد کشاورزی در برنامه ای که برای مجلس ارائه داد یکی از برنامه های اصلی خود را کشت های قراردادی عنوان کرد، افزود: در حالی که کشت های قراردادی هم به نفع کشاورز است هم به نفع کارخانجات و هم مصرف کننده و الان حدود ۱۰-۱۱ ماه هست که این اقدام شروع شده اما هنوز اهمیت کشت قراردادی برای کشاورز، مسئولین و کارخانجات بزرگ خوب جا نیفتاده است.

از ۴میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کشاورزی که در کشور داریم تا به حال حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در اتاق اصناف کشاورزی ایران ساماندهی شده است

یکپارچه سازی اطلاعات کشاورزی کشور یکی از پیش شرطهای اجرای موفق کشت قراردادی است

رئیس اتاق اصناف کشاورزی ایران در پاسخ به این سوال که وزارتخانه آغاز طرح کشت قراردادی را با کدام محصولات شروع کرده است، گفت: سال گذشته در مورد گندم، دانه روغنی کلزا و سویا انجام شده و امسال هم محصول پنبه را شروع کرده اند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر کشت قراردادی برنج را هم شروع کردند اما دیر هنگام بوده و امیدواریم در کشت قراردادی حمایت های خوبی را بخش دولتی در زمینه تولید به کشاورزان ارائه بدهد.

پیشه ور در خصوص ساماندهی کشاورزان برای اجرای کشت قراردادی نیز اظهار داشت: از ۴میلیون و ۵۰۰ هزار نفر کشاورزی که داریم تقریبا یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در اتاق اصناف کشاورزی ایران، تا به حال ساماندهی شده منتها در سامانه متمرکز نیست و استانی است.

وی تصریح کرد: در واقع قرار است همه سیستم یکپارچه شود و وزارت خانه از این طریق بتواند آمار دقیق در مورد کشت قراردادی و سطوح زیر کشت همه محصولات را به صورت دقیق رصد کند.

پیشه ور همچنین گفت: یکی از مشکلاتی که در سطح کشور داریم عدم اطلاعات یکپارچه است و اطلاعات دقیقی در مورد اینکه چه مقدار کشت فلان محصول انجام شده است نداریم. بخصوص اینکه ممکن است هر سال کشت ها تغییر کند. با این وجود الان تمامی اطلاعاتی که داریم به صورت خود اظهاری کشاورزان است.

بخش خصوصی هم می تواند کشت قراردادی را عملیاتی کند کما اینکه چند صباحی است کارخانجات تولید رب گوجه فرنگی با کشاورزان قرارداد می بندند

کشت قراردادی در مورد شرکتهای روغنکشی به صورت جزیره ای و نه متمرکز انجام شده است

بر اساس این گزارش، در حال حاضر بحث کشت قراردادی غالبا از سوی دولت مطرح شده است اما بخش خصوصی هم خود می تواند به صورت مستقیم برای کشت قراردادی با کشاورزان وارد عمل شود. با این وجود برخی کشاورزان می گویند: هرچند تضمین کشت قراردادی برای بخش خصوصی شرایط خاص خود را دارد اما تا به امروز تجربه های نسبتا خوبی از انجام کشت قراردادی توسط بخش خصوصی داشته ایم.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی ایران در خصوص تجربه بخش خصوصی در انجام قرارداد با کشاورز برای کشت قراردادی اظهار می دارد: بخش خصوصی هم می تواند کشت قراردادی را عملیاتی کند کما اینکه چند صباحی است کارخانجات تولید رب گوجه فرنگی با کشاورزان قرارداد می بندند و به کشاورز خدمات می دهند و کشاورز نیز پس از برداشت، به کارخانجات محصول خود را تحویل می دهد.

وی ادامه می دهد: علاوه بر این در حوزه پنبه و چغندر قند هم کشت قراردادی توسط بخش خصوصی انجام شده است.

پیشه ور همچنین با اشاره به کشت قراردادی که توسط شرکت های روغنکشی صورت گرفته گفت: درست است که کشت قراردادی در شرکتهای روغن کشی هم انجام شده است اما به صورت جزیره ای بوده و به صورت متمرکز نبوده است. با این وجود دولت از این شرکتها حمایت می کند که با کشاورز کشت قراردادی ببندند.

بر اساس این گزارش، انجام کشت قراردادی نیاز به شرایط خاصی دارد و غالبا به دلیل فراهم نبودن برخی شرایط مشاهده می شود که برخی کشاورزان تمایل چندانی به انجام توافق برای کشت قراردادی ندارند. به طوری که رئیس اتاق اصناف کشاورزی ایران در این خصوص به بازار گفت: در خصوص برخی محصولات مثل رب گوجه و چقندر قند کشاورز مجبور است محصول خود را به کارخانه تحویل دهد چون جای دیگری عمل آوری صورت نمی گیرد.

در مورد محصول برنج استقبال کشاورز از کشت قراردادی کمتر است چون نوسان بازار به قدری بالا است که کشاورز با توجه به تورم موجود، محصول خود را در بازار آزاد به قیمتی بالاتر می فروشد

استقبال برنج کاران از کشت قراردادی کم است

وی ادامه داد: با این وجود در مورد محصول برنج استقبال کشاورز از کشت قراردادی کمتر است چون نوسان بازار به قدری بالا است که کشاورز با توجه به تورم موجود، محصول خود را در بازار آزاد به قیمتی بالاتر می فروشد.

پیشه ور افزود: از سوی دیگر در چنین شرایطی برنج کار دیگر اجباری ندارد که وقتی محصول خود را برداشت کرد تحویل کارخانه یا مصرف کننده بدهد. بلکه می تواند در خانه انبار کند یعنی محصولی انبار خور است.

وی اظهار داشت: با این وجود در مورد برخی محصولات مثل دانه های روغنی، سویا، کلزا و گوجه فرنگی چون به اصطلاح انبار خور نیستند در نتیجه کارخانجات باید به میدان بیایند و از دولت اعتبارات بگیرند چون سرمایه در گردش کشاورزان بالا است در عین حال که ریسک کشاورزی هم بالا است و آسیب پذیر است.

پیشه ور افزود: از این جهت باید حمایت های ویژه ای شود تا کشاورز به کشت های قراردادی تن بدهد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر برای اجرای درست کشت قراردادی تورم هم باید یک جا بایستد وگرنه اگر تورم روز به روز افزایش یابد کشاورز آسیب می بیند. به عنوان مثال سال گذشته کشاورز برنج را به قیمت ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان فروخت و الان قیمت برنجی که محصول سال قبل است در بازار به ۱۰۰ هزار تومان رسیده است و در این میان سود را دلالان برده اند.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی ایران در پایان گفت: اگر کشت قراردادی صورت بگیرد و قیمت منصفانه باشد و دولت هم حمایت کند کشاورز مجبور نمی شود بار را به دلال یا واسطه بدهد.