پژوهشگران بخش آب را به سه نهاد «سیاست های آبی»، «قوانین آب» و «ساختار اداری و مدیریتی آب» تقسیم کرده اند و تجزیه و تحلیل عملکرد آب را معطوف به ارزیابی، نقش آفرینی و تاثیرگذاری این نهادهای آبی دانسته اند.
در کنفرانس 2012 سازمان ملل متحد گرد آمدند تا در خصوص مواردی مانند کاهش فقر جهانی، پایداری محیط زیست و عدالت اجتماعی به تبادل نظر بپردازند و از آنجا که آب پیش نیاز جنبه های مختلف توسعه به شمار می رود و تامین آن حصول به اهداف پایدار را تسهیل می کند و عوامل موثردر این امر که توجه و آگاهی به آن از اهمیت برخوردار است به شرح زیر مورد اشاره قرار می گیرد:
- 1. رشد جمعیت
جمعیت جهان در سال 2014 حدود 7 میلیارد نفر بوده که در این سال 1.2 میلیارد نفر در کشورهای توسعه یافته و نزدیک 6 میلیارد نفر در کشورهای در حال توسعه زندگی می کردند. بدیهی است که رشد جمعیت تقاضا و مصرف آب را چه برای تولیدات کشاورزی و چه شرب و سایر مصارف افزایش می دهد. رشد جمعیت تنش زیادی را بر منابع آب در دسترس وارد می کند تا آنجا که پیش بینی می شود 47 درصد از جمعیت جهان تا سال 2030 تحت تنش آبی قرار می گیرند.
2.شهرنشینی
در حال حاضر 54 درصد جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می کنند و پیش بینی می شود این نسبت تا سال 2050 به 70 درصد خواهد رسید (UN 2014) امر باعث افزایش تقاضای آب است و طبعا فشار بر منابع آبی و محیط زیست را افزایش می دهد.
3.تغییر اقلیم
تغییر اقلیم ناشی از گازهای گلخانه ای به ویژه از نظر تاثیرگذاری بر منابع آب چالشی مهم برای محیط زیست است. این مسئله باعث افزایش شدت و فراتر بلایی آبی، دشواری بیشتر در پیش بینی ها و در نتیجه تاثیر مستقیم روی انسان ها و محیط زیست می شود.
4.تخریب محیط زیست
آب نقش حیاتی در فعالیت های اکوسیستمی دارد و فعالیت های جوامع انسانی از جمله صید بی رویه منابع دریایی، جنگل زدایی و تخریب جنگل ها بر اکوسیستم جنگل، منابع آب شیرین و کیفیت آب اثرات منفی می گذارد. افزایش آلودگی آب دسترسی به آب سالم و آب شیرین را تحت تاثیر قرار داده و در آلودگی منابع غذایی و تخریب اکوسیستم ها اثر گذارند و پیامدهای نامطلوب فراوانی بر سلامت بشر دارد.
5.بحران غذا و انرژی
آب منبع ضروری برای تامین غذا و تولید انرژی است. برای استخراج آب و تولید و توزیع غذا نیز به انرژی نیاز داریم. نزدیک به هفتاد درصد برداشت آب برای کشاورزی بزرگ ترین مصرف کننده آب صورت می گیرد و رشد جمعیت و افزایش تقاضا از جهات مختلف نیاز به استفاده از منابع آب را بیشتر و بیشتر خواهد کرد و چه بسا در موارد و مناطقی با چالش های جدی رو به رو باشد.
راهکارها در مقابله با چالش های آب و محیط زیست
برداشت از منابع آب در 50 سال اخیر سه برابر شده است. افت سطح آب های زیر زمینی به شدت افزوده شده است. رشد پر شتاب سرانه کمی آب را کاهش داده و در تداخل آب های شور و ناسالم با آب های شیرین تاثیرگذار است و این در حالی است که طبق گزارش سازمان توسعه همکاری های اقتصادی (IECD، 2011) تا سال 2050 تقاضای جهانی آب 55 درصد افزایش خواهد یافت. در این ارتباط جامعه جهانی باید حرکتی را در جهت اصلاح وضع موجود در استفاده از منابع آب آغاز کند، از جمله:
1.سرمایه گذاری در زیر ساخت های آبی
سرمایه گذاری در زیر ساخت های بخش آب بیش از پیش ضرورت یافته است، این سرمایه گذاری می باید بر اساس پایداری، بهبود و احیای مجدد دارایی های محیط زیستی منابع اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد.
2.مدیریت به هم پیوسته منابع آب
با توجه به رشد پر شتاب جمعیت جمعیت، افزایش پیامدهای تغییر اقلیم رشد تقاضای آب باعث تشدید کمبود شده است لذا مدیریتی موثر و عادلانه با توجه به کمبود منابع آب ضرورت دارد ارایه ایده مدیریت به هم پیوسته منابع آب در همین راستا بوده است.
3.ایجاد تاب آوری در برابر بلایا
حفظ آمادگی و افزایش تاب آوری در برابر بلایا طبیعی مانند: سیل و خشکسالی به منظور از معیشت و تقویت اندوخته های اقتصادی-اجتماعی ضروری است.
4.نوآوری و فناوری
فناوری های نو با صرفه جویی در مصرف آب و کنترل آلودگی دسترسی به منابع آب را افزایش می دهند استفاده از این فناوری ها باعث بهسازی محیط زیست کاهش هزینه مصرف کنندگان از طریق بازیافت و استفاده دریا از آب به مدیران بخش آب برای مدیریت عرضه و تقاضا کمک می کنند.
با استفاده از کتاب آب و رشد سبز، ترجمه و تالیف سید عیسی بزرگ زاده، چاپ اول 1397